ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨੁਕਤੇ

ਬਾਜਰਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਪਰਲ ਮਿਲੇਟ (Pearl Millet) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਨਾਜ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁੱਕੇ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਸੁੱਕੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਬਾਜਰੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਨੁਕਤੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ:

ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨੁਕਤੇ

ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਚੋਣ: ਚੰਗੇ ਨਿਕਾਸ ਵਾਲੀ ਰੇਤਲੀ ਦੋਮਟ ਮਿੱਟੀ। ਸੇਮ ਨਾਲ ਭਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਅਢੁਕਵੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਬਿਜਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ: ਸਿੰਚਾਈ ਵਾਲਾ ਖੇਤਰ - ਬਰਸਾਤੀ ਖੇਤਰ - 15 ਜੂਨ ਤੋਂ 15 ਜੁਲਾਈ, ਮੌਨਸੂਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਆਮਦ 'ਤੇ

ਬੀਜ ਦੀ ਦਰ: 1.5-2.0 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ

ਬੀਜ ਉਪਚਾਰ: ਸ਼ਕਤੀ ਵਰਧਕ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਸੀਡਜ਼ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਬੀਜ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲੋੜੀਂਦੇ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ, ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ, ਜੈਵਿਕ ਖਾਦਾਂ ਆਦਿ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਿਜਾਈ ਦਾ ਤਰੀਕਾ: ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਲਾਈਨ ਦੀ ਦੂਰੀ: 45 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ, ਪੌਦੇ ਤੋਂ ਪੌਦੇ ਦੀ ਦੂਰੀ: 15 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ

ਸਿੰਚਾਈ: ਸਿੰਚਾਈ ਬਾਰਿਸ਼ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪੁੰਗਰਨ, ਫੁੱਲ ਆਉਣ ਅਤੇ ਦਾਣਾ ਬਣਨ ਵੇਲੇ ਸਿੰਚਾਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕੇ ਖਾਰੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ।

ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ: ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 25-30 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਗੋਡੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, 400 ਗ੍ਰਾਮ ਐਟਰਾਜ਼ੀਨ 50 ਡਬਲਯੂ.ਪੀ. ਨੂੰ 150 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ।

ਖਾਦ: ਮਿੱਟੀ ਪਰਖ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਸੰਭਵ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹੇਠ ਦਿੱਤੀ ਸਾਰਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਖਾਦ ਪਾਓ।

                                ਯੂਰੀਆ      ਡੀਏਪੀ      ਆਰਬੋਇਟ ਜ਼ਿੰਕ          ਪੋਟਾਸ਼

ਸਿੰਚਾਈ ਖੇਤਰ                 125          50                 3                 20

ਗੈਰ ਸਿੰਚਾਈ ਖੇਤਰ            35            20                 3                 — 

ਬਿਜਾਈ ਸਮੇਂ ਡੀਏਪੀ, ਪੋਟਾਸ਼ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਕ ਦੀ ਪੂਰੀ ਮਾਤਰਾ ਪਾਓ। ਯੂਰੀਆ ਦੀ ਅੱਧੀ ਮਾਤਰਾ ਬਿਜਾਈ ਦੇ ਸਮੇਂ ਡ੍ਰਿੱਲ ਕਰੋ। ਬਾਕੀ ਬਚਿਆ ਯੂਰੀਆ ਦੋ ਖੁਰਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਓ। ਇੱਕ ਖੁਰਾਕ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 25-30 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਖੁਰਾਕ ਕਲੀਆਂ ਬਣਨ ਸਮੇਂ ਦਿਓ।

ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕੀੜੇ ਵਾਲਾਂ ਵਾਲੀ ਸੁੰਡੀ: 200 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਮੋਨੋਕਰੋਟੋਫੋਸ (ਮੋਨੋਸਿਲ/ਨਿਊਵਾਕ੍ਰਾਨ) ਜਾਂ 500 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਕੁਇਨਲਫੋਸ 25 ਈ.ਸੀ. (ਏਕਾਲੈਕਸ) ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ 200 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ।

ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜੋਗੀਆ/ਹਰੀ ਬਾਲ ਰੋਗ: 500 ਗ੍ਰਾਮ ਮੈਨਕੋਜ਼ੇਬ (ਇੰਡੋਫਿਲ ਐਮ 45) ਨੂੰ 200 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਕੇ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ।

 

ਨੋਟ: ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਡੇ ਖੋਜ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਨਤੀਜੇ: ਮਿੱਟੀ, ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਜਲਵਾਯੂ, ਮੌਸਮ, ਮਾੜਾ ਫ਼ਸਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੇ ਹਮਲੇ ਫ਼ਸਲ ਅਤੇ ਝਾੜ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਫਸਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸਾਡੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਝਾੜ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਸੁਝਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

More Blogs