तीळ उत्पादनासाठी संपूर्ण मार्गदर्शन

तीळ उत्पादनासाठी संपूर्ण मार्गदर्शन

महत्व :

तीळ ही एक प्रमुख तेलबिया पिक आहे. यामध्ये सुमारे 50% तेल असते आणि त्याचा उपयोग खाद्यतेलासाठी केला जातो.

भूमी : चांगल्या जलनिस्सारणाची क्षमता असलेली मध्यम व वाळूमिश्रित मध्यम काळी जमीन तिळासाठी योग्य आहे.

जमिनीचा pH 5.5 ते 7.5 असावा.

शेतीची तयारी : माती उलथणाऱ्या नांगराने एक खोल नांगरणी करावी. त्यानंतर 2–3 वेळा हलक्या नांगराने नांगरणी करून शेणखत मिसळून शेती तयार करावी.

पेरणीचा कालावधी :

• तिळाची पेरणी जुलैच्या पहिल्या आठवड्यात किंवा मान्सून सुरू झाल्यावर करावी.
• सिंचनाची सुविधा असल्यास जूनच्या दुसऱ्या पंधरवड्यात सुद्धा करता येते.

बियाण्याचे प्रमाण : 2 कि.ग्रा. प्रति एकर उच्च प्रतीचे प्रक्रिया केलेले बियाणे वापरावे (उदा. शक्तिवर्धक कंपनीचे उपचारित बियाणे).

पेरणीची पद्धत :चांगल्या उत्पादनासाठी व शेतीचे काम सुलभ करण्यासाठी तिळाची पेरणी ओळीमध्ये करावी.

• 30 सें.मी. अंतरावर ओळी व
• 15 सें.मी. अंतरावर रोपे ठेवावीत
• 4–5 सें.मी. खोलीवर पेरणी करावी

खते व खत व्यवस्थापन :

• तिळाला अधिक खतांची गरज नसते
• परंतु गरीब जमिनीत 15 कि.ग्रा. नायट्रोजन (33 कि.ग्रा. युरिया) पेरणीच्या वेळी द्यावे
• जास्त खत दिल्यास झाडांची वानस्पतिक वाढ जास्त होते, त्यामुळे उत्पादन कमी होते

तण नियंत्रण :

तिळाच्या पिकात 3–4 पाने फुटल्यानंतर

• 400 मि.ली. टरगा सुपर (प्रति टँक 40 मि.ली.)
• 1 एकरासाठी फवारणी करावी

सिंचन:

तिळाच्या फुलोऱ्याच्या वेळेस पाण्याची गरज जास्त असते.

पावसाचा अभाव असल्यास त्यावेळी पाणी द्यावे.

पौध संरक्षण :

फळभेदक अळी (कीटक):

• 600 ग्रॅम कार्बेरिल 50 WP हे 200 लिटर पाण्यात मिसळून
• 15 दिवसांच्या अंतराने दोन वेळा फवारणी करावी

फिल्लोडी (फुलांचा रूपांतरण):

• ही मायकोप्लाझ्मा लाईक ऑर्गॅनिझम (MLO) मुळे होते
• 200 मि.ली. मॅलाथियॉन 50 EC हे 200 लिटर पाण्यात
• फुलोऱ्याच्या वेळी फवारणी करावी (20 दिवसांच्या अंतराने)

झुलसा (Phytophthora Blight):

• 800 ग्रॅम मॅन्कोजेब 150 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी

मुळे व खोड कुज (जड व तना गलन):

• बियाणे बाविस्टिन ने प्रक्रिया करावे
• उभी पिकेवर 200 ग्रॅम कार्बेन्डाझिम 200 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी

काढणी:

तिळाची काढणी योग्य वेळी करणे आवश्यक आहे, अन्यथा शेंगा गळून नुकसान होऊ शकते. जेव्हा पाने व फळे पिवळसर-तपकिरी होऊ लागतात, तेव्हा काढणी करावी. नंतर वरच्या बाजूने शेंगा ठेवून बंडल बांधून 7–8 दिवस सुकवावे

 टीप :

वरील सर्व माहिती आमच्या संशोधन केंद्रांतील निष्कर्षांवर आधारित आहे. हवामान, रोग, कीटक, अपुरी व्यवस्था, खालावलेले व्यवस्थापन इत्यादींमुळे उत्पादनावर परिणाम होऊ शकतो. स्थानिक कृषी विभागाने दिलेल्या शिफारशींचे पालन करावे. अंतिम उत्पादनासाठी शेतकरी स्वतः जबाबदार राहील.